Co to jest Judo?
Za twórcę Judo uważa się japońskiego profesora Jigoro Kano
(1860-1938). Technikę Judo podzielił on na trzy zasadnicze grupy:
- pierwsza grupa to rzuty i nazywa się NAGE-WAZA. Stosuje się ją gdy przeciwnik traci równowagę lub się go wytrąci z niej. Rzut wykonuje się przez zastawienie drogi przeciwnikowi nogą biodrami lub stopą tak aby przez wychylenie doprowadzić do upadku na plecy. W grupie tych rzutów stosuje się też kontrataki i łączenia rzutów, są to tak zwane kombinacje które prowadzą do walki w parterze.
- druga grupa to tak zwana KAMATE WAZA czyli techniki obezwładnień. Technika ta dzieli się na trzy podgrupy czyli DUSZENIA (Shime Waza), TRZYMANIA (Osae-Komi Waza) i DZWIGNIE (Kansetsu-Waza).
- Zaś trzecia grupa to ATEMI WAZA i jest to technika uderzeń i kopnięć. Ciekawostką jest to , że ta technika jest rzadko nauczana , gdyż europejski związek judo nie akceptuje tej grupy i nauczana jest tylko w technikach judo tradycyjnego.
Rzuty w Judo podzielone są ze względu na części ciała
odpowiadające za nie. Pierwsze to rzuty ręczne (Te Waza), drugie rzuty biodrowe
(Koshi Waza), trzecie techniki nożne (Ashi Waza), czwarte są to rzuty
poświęcenia gdy my sami upadamy pociągając za sobą (Yoku Sutemi Waza) i piąte
to również rzuty poświęcenia gdzie my sami upadamy na plecy (Ma Sutemi Waza).
Należy pamiętać również , że w Judo dźwignie stosuje się tylko i wyłącznie na
stawy łokciowe. Zaś duszenia i dźwignie dozwolone są zarówno w pozycji leżącej
jak i stojącej.
Zawodnik uprawiający judo to judoka a strój w którym się
prezentuje to JUDOGA. Judoga może być biała lub niebieska, a to dlatego by moc
rozróżniać zawodników w czasie pojedynku. Judoga składa się ze spodni (zubon),
twardej góry stroju (keikoga) i pasa (obi). Judoga wykonana jest z bawełny i
jest ona bardzo gruba by nie doprowadzić do rozerwania w czasie rzutów i podduszeń.
Pomimo grubych parametrów judoga nie krępuje ruchów zawodnika i morze być ona
pojedynczo lub podwójnie tkana . Wymiary stroju i jego wygląd są ściśle
sprecyzowane i za nie dostosowanie stroju na zwodach zawodnik może być
wykluczony, a co za tym idzie zdyskwalifikowany.
Walki w judo odbywają się w kategoriach wagowych, różnych
dla kobiet i mężczyzn. Walka w dorosłym judo trwa pięć minut zaś juniorskim
cztery minuty. Odbywa się ona na macie o wymiarach osiem na osiem metrów lub
dziesięć na dziesięć metrów. Za zwycięzcę walki uznaje się zawodnika , który
rzuci przeciwnika na plecy, utrzyma go przez dwadzieścia pięć sekund leżącego
na macie lub założy dźwignię bądź zastosuje duszenie doprowadzając do poddania
przeciwnika .
W walce judo możliwe jest zdobywanie "małych
punktów" które po walce wskażą zwycięzcę gdy nie skończy się ona przed
czasem. Jest to YUKO za pięć punktów, WAZA-ARI za siedem punktów( dwukrotne
zdobycie Waza-Ari prowadzi do Ipponu) i Ippon za dziesięć punktów
(najczęściej kończy walkę). Ważne jest to, że każdy z punktów ma wyższe
znaczenie. Znaczy to , że jeżeli w czasie walki zawodnik zdobędzie np. Waza-Ari
a jego przeciwnik kilka razy Yuko to i tak wygra ten z Waza-Ari gdyż wykonał
bardziej złożony atak.
W trakcie walki zabrania się:
- uderzania i kopania
- dotykania twarzy przeciwnika
- atakowania innych stawów niż łokciowy
- utrzymywania mocno defensywnej pozycji
- technik zwanych kawazu gake (kani basami) i kane sute noszenia jakichkolwiek metalowych elementów (np. biżuterii) – karą za to jest dyskwalifikacja
- "fałszywych" ataków, np. upadanie na kolana bez wykonywania rzutu typu "seoi nage"
- ściąganie przeciwnika do parteru siłą (wieszanie się itp.)
- utrzymywanie innego chwytu za strój niż podstawowy przez więcej niż 3 do 5 sekund bez ataku
- trzymania za rękaw mając palce wewnątrz rękawa przeciwnika, tzw. "uchwyt pistoletowy"
W przypadku trzymania przeciwnika (osaekomi-waza) otrzymuje
się punkty za czas trwania trzymania:
- 15 sekund = yuko
- 20 sekund = waza-ari
- 25 sekund = ippon
Kary dla zawodników (shido):
- 1 shido - ostrzeżenie
- 2 shido - yuko dla przeciwnika
- 3 shido - waza-ari dla przeciwnika
- 4 shido - ippon dla przeciwnika = hansoku-make (dyskwalifikacja ukaranego)
W przypadku gdy po upływie czasu żaden zawodnik nie uzyskał
jednoznacznej przewagi odbywa się walka o "złoty punkt" - trwa ona 3
minuty.
Sędzia może przerwać walkę dając komendę "mate".
Kończy ją, natomiast komendą "soremate". Zawodnik może się poddać
klepiąc w matę bądź w dobrze widoczną swoją część ciała lub przeciwnika a także
krzycząc słowo "maitta". Sędzia nie przerywa walki dopóki
którakolwiek z części ciała zawodnika znajduje się w strefie walki.
Pewne grupy technik są zabronione poniżej pewnego wieku:
- poniżej 13 lat - zakaz duszeń i dźwigni
- poniżej 16 lat - zakaz dźwigni
Etykieta judo wymaga:
- ukłonu zawodników przed wejściem na matę
- ukłonu zawodników przed i po walce
zabrania się jakiegokolwiek nieprzyzwoitego zachowania jak
klnięcie czy pokazywanie obraźliwych gestów.
Od 2009 decyzją Komitetu Wykonawczego Międzynarodowej
Federacji Judo (IJF) przepisy uległy następującym zmianom:
- nie ma punktu "koka" – obowiązują tylko: "yuko", "wazari", "ippon"
- nie dopuszcza się łapania w trakcie walki przeciwnika bezpośrednio za nogawkę spodni
- pierwsza kara dla zawodnika to ostrzeżenie zanotowane na tablicy, drugie to punkt "yuko" dla przeciwnika
- wszystkie akcje są ważne i mogą być kontynuowane tak długo jak co najmniej jeden z zawodników dotyka jakąkolwiek częścią ciała pola walki.
Wymagania dotyczące stroju:
- materiał: bawełna lub podobny
- kolor: biały lub niebieski
koszula powinna:
- nakrywać uda,
- rękawy sięgać do dłoni przy opuszczonych rękach,
- lewa połowa powinna nachodzić na prawą na długości minimum 20 cm,
- pomiędzy ręką a rękawem powinna być przestrzeń od 10 do 15 cm
- kołnierz musi mieć min. 1 cm grubości i 5 cm szerokości,
spodnie:
- szerokość pasa: 4-5 cm
- długość: maksymalnie do kostek i minimalnie 5 cm nad nie
- wolna przestrzeń od nogi do nogawki - od 10 do 15 cm
Kobiety muszą pod koszulą nosić biały T-shirt z krótkim
rękawem.